Parels… De Moffenschans in Terneuzen

Parels… je vindt ze overal. Soms op plekken waar je het niet verwacht. De Moffenschans op de Axelsestraat in Terneuzen is zo’n verborgen Parel. Het is immers maar ‘gewoon een woning’, maar als je verder zoekt dan zal je het één en ander over deze ‘gewone woning’ ontdekken. We vertellen jou graag het verhaal. 

Halverwege de Axelsestraat vind je een boerenwoning met op de gevel de naam ‘Moffenschans’. Velen denken dat dit gewoon een oud huis is, maar achter dit huis zit een historisch verhaal. Bij het woord Moffenschans denken de meesten meteen aan de Tweede Wereldoorlog door het woord moffen. Dit is echter niet waar; de Moffenschans is namelijk al gebouwd in de 80-jarige oorlog. 

Na de bevrijding van de Spanjaarden dreigt Terneuzen in 1583 wederom in Spaanse handen te vallen. Hulst, Axel en Sas van Gent waren al opnieuw veroverd door de Spanjaarden. Filippe von Hohenlohe was het hier niet mee eens en ondernam actie. Op 6 november 1583 vertrok hij vanuit Middelburg naar Terneuzen, en hij was niet alleen; hij arriveerde met maar liefst 10.000 Duitse huursoldaten. De Duitse soldaten kregen de taak om een schans te bouwen, dit bouwwerk kwam bekend te staan als de Moffenschans. 

Het doel van de Moffenschans was om Terneuzen te beschermen en de vijand te verdrijven. Daarnaast speelde het een belangrijke rol in het verzekeren van de vaart van Antwerpen. Even leek het mis te gaan; de Spanjaarden voerden onderwaterzettingen uit en gingen hun verdedigingswerken versterken.  

Het bouwen van de Moffenschans was een groot project; het kostte maar liefst 42.000 gulden, wat ontzettend veel geld was in deze tijd. De schans was erg groot; met wallen en loopgraven. Het bouwen ging niet zonder slag of stoot: er waren veel problemen rondom vechtpartijen, dronkenschap en muiterij. Desondanks is de schans toch gebouwd.

In de jaren na de 80-jarige oorlog is de Moffenschans gebruikt als boerderij. In 1896 is het omgebouwd tot nieuwe boerenwoning. De allereerste steen van deze woning is gelegd door Adriana de Bruijne. Door de jaren heen is de boerenwoning omgetoverd naar woonhuis.  

Veel van de historische kenmerken zijn vergaan, maar waaraan je deze Parel nog altijd kan herkennen is de verhoging waarop het huis staat en natuurlijk aan de gevel waar Moffenschans op te lezen is.