Parels I Luchtwachttoren 3T1

Parels… Je vindt ze overal. Het een gebouw of plek met een rijke geschiedenis. Vandaag zetten we de Luchtwachttoren 3T1 in het zonnetje. Deze is te vinden op de Emmabaan in Koewacht. De toren speelde een belangrijke rol tijdens de Koude Oorlog, het waren namelijk wachtposten! Wij vertellen het verhaal.

De toren

De Luchtwachttoren in Koewacht is gebouwd in 1952. Deze parel is ontworpen door architect Marten Zwaagstra in samenwerking met Ad van der Steur en Willem Herman de Groot, in opdracht van het Ministerie van Defensie. De toren is gebouwd tijdens de Koude Oorlog. In totaal zijn er 276 luchtwachttorens gebouwd verspreid over heel Nederland, helaas staan er nu nog maar 19, waarvan ééntje in Koewacht.

De toren had een hele belangrijke functie tijdens de Koude Oorlog, ze dienden namelijk als observatieposten van het Korps Luchtwachtdienst. Vrijwillige aannemers stonden op die torens om te spotten wat er allemaal gaande was. Zo moesten ze in de gaten houden wat er speelde op de grond en in de lucht, of er bijvoorbeeld vliegtuigen voorbij kwamen. Maar daarnaast waren ze ook verantwoordelijk voor andere bijzonderheden, zoals het weer. Hun motto was dan ook: ‘Kijken, luisteren en doorgeven’. Alles wat ze namelijk voorbij zagen komen, moest gemeld worden.

De toren zelf is 21,14 meter hoog en bestaat uit prefab betonnen raatelementen. Ook zijn er steunberen geplaatste vanwege de hoogte van de toren. Bovenaan de toren bevind zicht een uitwijkplatform waar de vrijwilligers alles in de gaten hielden. Deze ruimte is ongeveer drie bij drie meter. Bij gevaar konden de manschappen dekking zoeken bij overdekte schuilnis aan de westzijde. De toren in Koewacht vormde een observatiedriehoek met de luchtwachttorens in Kloosterzande en Nieuw-Namen. De toren in Nieuw-Namen staat nog, maar helaas is de toren in Kloosterzande afgebroken. Deze drie luchtwachttorens moesten alle informatie melden aan het luchtmachtcentrum van Breda.

Hoe is het nu?

De toren bleef in gebruik tot 1964, hierna werd de luchtwachtdienst opgeheven. Na de opheffing is de toren eerst een tijdje in particuliere handen geweest, maar in 2010 kwam hij in de handen van gemeente Terneuzen. Sindsdien staat hij op de gemeentelijke monumentenlijst en zijn ze sinds 2018 druk bezig met de restauratie. De toren is nog steeds de hoogste bestaande luchtwachttoren, echter is hij niet meer toegankelijk. Alle trappen zijn zo goed als vergaan door de ouderdom. De toren staat gelukkig nog wel helemaal en is nog steeds te bewonderen in het knusse Koewacht!